Ο Δήμος των Κεραμέων

11ος-10ος αι. π.Χ.

Ανάπτυξη του Δήμου των Κεραμέων, ο μοναδικός δήμος που ανήκε σε επαγγελματική τάξη, σε μια έκταση που περιελάμβανε τα εδάφη δίπλα από τον Ηριδανό και βορειοδυτικά του λόφου της Ακροπόλεως. Εκεί οι Κεραμείς, δηλαδή οι αγγειοπλάστες, ζούσαν, κατοικούσαν και δημιουργούσαν τα προϊόντα τους.

Νεκροταφείο στη βόρεια όχθη του Ηριδανού με 120 τάφους. Πιθανή σχέση του νεκροταφείου με έναν οικισμό στα βόρεια της Ακρόπολης.

10ος- 9ος αι. π.Χ.

Οι ταφές επεκτείνονται στην επίπεδη νότια όχθη του ποταμού. Αλλαγή στα ταφικά έθιμα: Η ταφή αντικαθίσταται από την καύση. Οι περισσότεροι τάφοι είχαν πλούσια κτερίσματα, πήλινα αγγεία και χρυσά κοσμήματα (πόρπες, περόνες, βραχιόλια, δαχτυλίδια) που συνόδευαν τον νεκρό στην άλλη ζωή.

8ος αι π.Χ.

Τάφοι κτερισμένοι με αγγεία που έχουν πλούσια εικονιστική διακόσμηση με νεκρικές παραστάσεις: Επιτύμβιος κρατήρας διακοσμημένος με παράσταση σφίγγας (760-750 π.Χ.). Αμφορέας του Διπύλου, ένα μνημειώδες αγγείο καλυμμένο με γεωμετρικά σύμβολα (755-750 π.Χ.). Οινοχόη του Διπύλου, φέρει πάνω της ένα ξεχωριστό χάραγμα, ένα από τα πρώτα δείγματα αλφαβητικής γραφής (750-735 π.Χ.).

Ο Κεραμεικός χωρίζεται

499 – 479 π.Χ

Έναρξη Περσικών Πολέμων.

Μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.).

Ναυμαχία Σαλαμίνας (480 π.Χ).

Μάχη Πλαταιών και λήξη περσικών πολέμων (479 π.Χ.).

Αποχώρηση Περσών από την κυρίως Ελλάδα.

Κυριαρχία Θεμιστοκλή.

478 π.Χ.

Ο θριαμβευτής της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας Θεμιστοκλής, πείθει τους Αθηναίους να κτίσουν ένα μεγάλο τείχος για την προστασία της πόλης από μελλοντικούς εχθρούς.

Μέσα σε μόλις ένα χρόνο κατασκευάζεται το Θεμιστόκλειο τείχος, ένα από τα μεγαλύτερα οικοδομικά έργα της αρχαίας Αθήνας (περίμετρος 6.5 χιλ. 8 μ. ύψος και 13 πύλες) με υλικά από τα ερείπια που άφησε η εισβολή των Περσών. Οι δύο σημαντικότερες πύλες του τείχους βρίσκονται στον Κεραμεικό: Η Ιερά πύλη και το Δίπυλο.

Η κατασκευή του τείχους χώρισε τον Κεραμεικό σε Έξω (νεκροταφείο) και Έσω (οικισμός).

5ος αι.π.Χ.

Ο Θεμιστοκλής, ο εμπνευστής της τείχισης της Αθήνας λίγα αργότερα χρόνια πέφτει θύμα συκοφαντίας και εξορίζεται 472/1 π.Χ. Το όνομά του είναι χαραγμένο σε χιλιάδες όστρακα οστρακισμού που χρησιμοποιήθηκαν ως γέμισμα για το προτείχισμα (ενισχυτικό τείχος του 4ου π.Χ.).

Ανάμεσα τους βρέθηκαν και όστρακα με τα ονόματα του Κίμωνα και του Καλλία από άλλες οστρακοφορίες.

Μέσα 5ου αι π.Χ.

Ένα από τα μεγαλύτερα λουτρά της κλασικής Αθήνας, που αναφέρει και ο Αριστοφάνης σε μια από τις κωμωδίες του, είναι και το κυκλικό λουτρό έξω από το Δίπυλο. Η τροφοδοσία του λουτρού με νερό γινόταν μέσα από υπόγειες υδατοδεξαμενές, ενώ θερμαινόταν από έναν κλίβανο στα νότια.

431-404 π.Χ.

Πελοποννησιακός πόλεμος: πόλεμος μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης.

Επιτάφιος λόγος (430 π.Χ.): Ο Περικλής εκφωνεί τον επικήδειο για τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού πολέμου που θάβονται στο Δημόσιο Σήμα, υμνώντας την υπεροχή της αθηναϊκής δημοκρατίας.

Η Αθήνα μαστίζεται από τον λοιμό, μία τρομερή αρρώστια (430-427 π.Χ). που εξοντώνει χιλιάδες Αθηναίους, ανάμεσά τους και τον Περικλή.

Επιτύμβια στήλη του νεαρού Ευφήρου (430 π.Χ.). Ο Εύφηρος εικονίζεται με στλεγγίδα στο χέρι ως νεαρός αθλητής, μολονότι στην πραγματικότητα ήταν ένα μικρό παιδί που δεν πρόλαβε να φτάσει στην ηλικία του αθλητή.

Λήξη Πελοποννησιακού πολέμου (404 π.Χ).

Οι Αθηναίοι υποχρεώνονται να καταστρέψουν τα τείχη.

403 π.Χ.

Τυραννίδα των τριάκοντα. Διαρκεί 8 μήνες. Εκδιώκονται από τον Θρασύβουλο και τους δημοκρατικούς.

Ταφές 23 Λακεδαιμόνιων που πολέμησαν τους Αθηναίους δημοκρατικούς ως σύμμαχοι των Τριάκοντα Τυράννων.

Αρχές 4ου αι π.Χ.

Τάφρος μπροστά από τη θεμιστόκλεια οχύρωση. Ξύλινος περίβολος μπροστά από την τάφρο.

Μεταξύ της Ιεράς Πύλης και του Διπύλου χτίζεται ένα εντυπωσιακό δημόσιο κτήριο, το Πομπείο, ως χώρος για την προετοιμασία της πομπής των Παναθηναίων και ως γυμνάσιο.

394 π.Χ.

Εκδίωξη Λακεδαιμόνιων από την Αττική.

Αποκατάσταση Δημοκρατίας.

Ανέγερση τειχών από τον Κόνωνα.

Επιτύμβια στήλη Δεξίλεω: Ο νεαρός Δεξίλεως από το δήμο Θορικού, έπεσε σε μάχη κοντά στην Κόρινθο, (394/393 π.Χ.), κατά τη διάρκεια του Κορινθιακού πολέμου εναντίων των Σπαρτιατών και των συμμάχων τους. Θάφτηκε με τους υπόλοιπους νεκρούς του Κορινθιακού πολέμου στο Δημόσιο Σήμα. Η οικογένειά του τον τίμησε με ξεχωριστό τάφο (κενοτάφιο) στον Έξω Κεραμεικό και επιτύμβια στήλη, ένα από τα θαυμαστότερα ανάγλυφα της αττικής τέχνης.

348 π.Χ.

Η αύξηση της δύναμης Μακεδόνων και οι νέες μέθοδοι πολιορκίας οδηγούν στην ευρεία επισκευή των τειχών.

345-338 π.Χ.

Μαρμάρινος Ταύρος στον ταφικό περίβολο του Διονυσίου από τον δήμο του Κολλυτού. Ο Διονύσιος, υπήρξε ταμίας στο Ηραίον στο νησί της Σάμου για το έτος 346/5 π.Χ.

338 π.Χ.

Μάχη Χαιρώνειας ανάμεσα στους Μακεδόνες του Φίλιππου του Β’ και συμμαχικές δυνάμεις Θηβαίων και Αθηναίων.

Ανακατασκευή του οχυρωματικού περιβόλου.

320 π.Χ.

Ανάγλυφη επιτύμβια στήλη δύο αδερφών, της Παμφίλης και της Δημητρίας.

Καταστροφή και αναγέννηση

86 π.Χ.

Λεηλασία Αθήνας από τον Ρωμαίο στρατηγό Σύλλα. Καταστροφή μεγάλους μέρους του Πομπείου και των τειχών.

1ος αι. μ.Χ

Αρχίζει και πάλι η κατασκευή επιτύμβιων αναγλύφων, που είχε διακοπεί στην Αττική με το διάταγμα του Φαληρέα (317/307 π.Χ.).

138-131 μ.Χ.

Κατασκευή μεγαλοπρεπούς κτηρίου αποθηκών στη θέση του Πομπείου κατά την περίοδο του αυτοκράτορα Αντωνίνου του Ευσεβούς.

253-260 μ.Χ.

Παρακμή της Αθήνας. Εγκατάλειψη των συστηματικών επιδιορθώσεων της οχύρωσης.

Ο απειλητικός κίνδυνος από τις επιδρομές των γερμανικών φύλων οδηγεί σε αποκατάσταση του παλαιού τείχους από τον Αυτοκράτορα Βαλεριανό.

Αρπαγές ευρημάτων

1688 μ.Χ.

Αρπαγή και μεταφορά στη Βενετία μαρμάρινου λιονταριού από το νεκροταφείο του Κεραμεικού από τον Francesco Morosini. Σήμερα το λιοντάρι του Κεραμεικού βρίσκεται μπροστά από το Αρσενάλε της Βενετίας (Arsenale di Venezia).

Αρχές 19ου αιώνα

Στην περιοχή λειτουργεί εργοστάσιο σαπωνοποιίας και από τα απορρίμματά του ο τόπος ονομάζεται “στακτοθήκη”.

Ανασκαφές από το Γάλλο πρόξενο και αρχαιολάτρη Λουί Σεμπαστιάν Φοβέλ (Louis François Sebastien Fauvel), με σκοπό να εντοπίσει το Δίπυλο. Ένα μέρος των ευρημάτων καταλήγουν στο Παρίσι.